Ustanak u Crnoj Gori 1941.

	Crna Gora kroz Istoriju
Srednjovjekovna Crna Gora Duklja Zeta Travunija Otomanska Crna Gora Knjaževina Crna Gora Crnogorski narodni preporod Kraljevina Crna Gora Crna Gora u Kraljevini Jugoslaviji Crna Gora u Drugom svetskom ratu SR Crna Gora u SFR Jugoslaviji Raspad SFR Jugoslavije i ratovi SR Jugoslavija (Srbija i Crna Gora) Srbija i Crna Gora Republika Crna Gora

Trinaestojulski ustanak naroda Crne Gore je bio do tada najveći ustanak u porobljenoj Evropi. Otpočeo je 13. jula 1941. godine, pod rukovodstvom KPJ, a trajao je do polovine avgusta, kada je ugušen jakom italijanskom ofanzivom. Borbe su nastavljene daleko nakon toga.

Ustanak je izbio 13.7. 1941. godine, neposredno nakon početka formiranja proitalijanske crnogorske marionetske vlade. Ustaničke formacije su, koristeći iznenađenje, napale italijanske snage, zadale im teške gubitke i preuzele vlast nad mnogim oblastima Crne Gore. Iako planiran u mnogo manjoj meri, ustanak je od prvog dana dobio karakter opštenarodnog ustanka u kojem je učestvovalo oko 30.000 ljudi. Ustanici su razbili i zarobili do tada najveći okupatorski garnizon u porobljenoj Evropi, od oko 1000 talijanskih vojnika i starješina.^[1] Ustanak je dobrim delom ohrabren napadom Nemačke na SSSR.^[2]

Italijanska vojska je na to odmah reagirala pokretanjem tzv. julske ofanzive te je, koristeći nadmoć u tehnici, uspjela brzo preuzeti nadzor nad dijelovima crnogorske teritorije, ustanicima nanijeti gubitke i poduzeti represalije nad crnogorskim stanovništvom. Ustanak je krajem jula i početkom avgusta ugušen intervencijom 6 italijanskih divizija, a od septembra je počela ponovna organizacija partizanskih odreda od preostalih ustaničkih grupa.

U vreme SFRJ, 13. juli, se obeležavao kao Dan ustanka naroda Crne Gore, a danas kao Dan državnosti.

1. ↑ Branko N. Filipović: MRTVI NE ZBORE
2. ↑ Branko Petranović: Srpski narod u ustanku